Wyrazy ze spółgłoskami miękkimi

mgr Halina Olesiejuk


Konspekt zajęć korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów klasy II

Edukacja polonistyczna (Czas trwania około 3-4 godzin w zależności od umiejętności zespołu uczniów, czy indywidualnie każdego dziecka)

Temat zajęć: Wyrazy ze spółgłoskami miękkimi

Cele zajęć:
 
Po zajęciach uczeń powinien:

    zapamiętać (znać):
  • Wyraz wypowiadany składa się z głosek. Wyraz pisany składa się z liter. Wszystkie głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski, rozróżniać spółgłoski miękkie, uzupełniać wyrazy brakującymi sylabami, stosować przecinki przy wyliczaniu;
    rozumieć:
  • Sposób zapisywania spółgłosek miękkich, tj. zmiękczonych przez kreskę i przez samogłoskę "i", sposób zapisywania głosek miękkich, gdy po nich słychać (występuje) samogłoska;
    umieć:
  • Zasady zmiękczeń, tworzyć wyrazy z sylab, uzupełniać wyrazy brakującymi sylabami, poznawać poprawną pisownię głosek miękkich, doskonalić stronę graficzną pisma, stopniowo utrwalać obraz wzrokowy spółgłosek miękkich, wyrabianie czujności i odpowiedzialności ortograficznej za samodzielnie napisane teksty, zdania, wyrazy przez dzieci;

Środki dydaktyczne:

    słowniki ortograficzne, ilustracje, zgromadzone słownictwo, karty pracy, kartoniki z literami, suwaki wyrazowe, kartoniki z wyrazami, sylabami odpowiadającymi obrazkom, komplet stempli "zwierzęta" lub zabawki, instrumenty perkusyjne.

Przebieg zajęć:

Zabawy ruchowe i ze śpiewem przy znanych utworach (piosenkach) Jana Brzechwy o zwierzętach - dzieci stoją w kole, wybrane dzieci otrzymują czapeczki zwierząt, grupa śpiewa jedną zwrotkę piosenki, a wybrane dzieci naśladują ruchy zwierząt, ich głosy... (w zależności od zainteresowania powtarzamy zabawę). Dzieci siadają przy stolikach.

Etap Planowane aktywności Cel ćwiczenia Przebieg ćwiczenia Uwagi metodyczne (forma, metoda, materiały, pomoce itd.)
1. Z czego składa się wyraz wypowiadany i pisany Usprawnianie funkcji analizatora słuchowego oraz wzrokowego Przypomnienie: wyraz wypowiadany składa się z głosek, wyraz pisany składa się z liter. Wszystkie głoski dzielą się na: samogłoski i spółgłoski. Ilustracja z wyrazami pisanymi, z samogłoskami, spółgłoskami.
2. Przypomnienie alfabetu - kolejność w alfabecie Kształtowanie związków wzrokowo-słuchowych Przypomnimy sobie, które głoski to samogłoski. A teraz ułożymy je wg alfabetu (w kolejności alfabetycznej). Wśród samogłosek jest jedna samogłoska, która sprawia dzieciom trudność, bo trzeba ją zapisywać dwiema literami: u, ó Alfabet, kartoniki z samogłoskami: a, ą, e, ę, i, o, u ,ó, y
3. Pojęcie samogłosek i spółgłosek. Utrwalanie obrazu wzrokowego i słuchowego Wszystkie inne głoski oprócz samogłosek to spółgłoski, czyli: samogłoski + spółgłoski = głoski. Dlaczego? Pokaz zapisu dwiema literami, np.: ś, si...
4. Segregowanie obrazków według ostatniej głoski (sposób I) i zmiękczonych przez "i" (sposób II) Usprawnianie funkcji analizatora słuchowego oraz wzrokowego Te trudne spółgłoski to spółgłoski miękkie:
I sposób:
ś, ć, ź, ń, dź;
II sposób:
si, zi, ci, ni, dzi
Kartoniki z literami: ś, ć, ń, ź;
Obrazki: słoń, ryś, miś, gęś, łoś, jeleń, koń, sieć, liść, pień, gałąź
5. Zapoznanie ze sposobem zapisywania spółgłoski miękkiej przed samogłoską Kształtowanie związków wzrokowo-słuchowych Dziś dowiemy się jakim sposobem zapisywać głoski miękkie, gdy po nich słychać (występuje) samogłoskę (a) Si (a) no
Si (e) dem
Ci(e) pło
Zi (e) mia
Dzi (u) ra
Ni (e) bo
Są to tzw. suwaki
6. Przekształcanie wyrazów zakończonych spółgłoską miękką z liczby pojedynczej na mnogą. Ćwiczenia w pisaniu. Utrwalanie dwóch rodzajów zmiękczeń (przez kreskę i przez "i"), przypomnienie zasad. Polecamy dzieciom, aby wymieniły się między sobą obrazkami tak, by każde miało po dwa takie same. Pytamy, czy teraz 1 podpis pasuje do dwóch obrazków, na których są dwa zwierzęta. Jeśli nie, to jak je trzeba nazwać (dzieci tworzą liczbę mnogą). Następnie przepisują wyrazy z kartoników do zeszytu, np. miś-misie... Obrazki z kartonikami lub karty pracy (wzór poniżej - pod konspektem)
7. Zabawa ruchowa naśladująca chód zwierząt. Mogą być piosenki z "Klanzy" lub inne. Relaksacja, usprawnianie koordynacji słuchowo-ruchowej, rozwijanie wyobraźni. Dzieci maszerują wg rytmu wystukiwanego na bębenku. Na polecenie "idą misie" - zmiana rytmu i natężenie dźwięków, dzieci naśladują chód misia, słonia, gęsi, konia... Bębenek lub inne instrumenty perkusyjne, taśma z nagraniem.
8. Ćwiczenia w pisaniu Utrwalanie poprawnej pisowni głosek miękkich. Dzieci otrzymują teksty z lukami. Wypełniają luki, wpisując właściwy rodzaj zmiękczenia. Następnie odczytują po jednym zdaniu, uzasadniając pisownię i wspólnie z reedukatorem poprawiają błędy. Liczba kropek odpowiada liczbie liter, ułatwia dzieciom zadanie. Gdy nie ma kropek czytamy tekst dzieciom. Tekst może być taki lub spod konspektu lub inne: Zo..a ma mi..a. Mi. Nazywa s.. Ada.. A.ka ma kotkę Ki..ę. Ki.. ma małe ko..aki. One są .mieszne miłe. A..a i Zo..a bawią ..ę z ko..akami. Mi.. ..edzi smutny i ..ewa. Nie lubi by. sam.
9. Stemplowanie, kolorowanie konturów obrazka. Ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej i sprawności drobnych ruchów ręki. Dzieci wybierają po 3 stempelki, stemplują na kartce papieru i zamalowują kontury obrazka lub zamalowują obrazek zamieszczony pod konspektem lub inne. Komplet stempli "Zwierzęta lub Zabawki", albo karty pracy"
10. Zadanie domowe. utrwalenie pisowni głosek miękkich. Utrwalenie pisowni głosek miękkich. Polecenie: do każdego obrazka (stempelka) ułożyć po 1 zdaniu, w którym będzie przynajmniej 1 wyraz z głoską miękką. Głoskę tę zakreślić kolorową kredką. Kartka ze stempelkami z poprzedniego ćwiczenia.

Powyższy konspekt dotyczy co najmniej dwóch jednostek lekcyjnych.

Podobne ćwiczenia wykorzystuję na zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych prowadzonych przeze mnie od wielu lat w szkole. Poza formami wymienionymi powyżej korzystam z wielu źródeł dodatkowych, m. in. Halina Jędras: "Słówka" zeszyt pomocniczy do ćwiczeń ortograficznych dla klasy II i III, Jadwiga Czyżewska, Jadwiga Socha: "Sposób na ortografię", Bożena Apostolska, Wiesława Śliwerska, Agnieszka Kaźmierczak, Anna Sowińska: Ćwiczenia utrwalające gramatykę, zmiękczenia, ortografię (3 części) i wiele innych. Po następnym konspekcie zamieszczę tylko wybrane przykłady dotyczące omawianego zagadnienia i służące jako karty pracy dla ucznia na lekcji, bądź w domu.

Temat: Utrwalanie zmiękczeń przez "i" przed samogłoską.

L.p. Rodzaj ćwiczenia Cel ćwiczenia Przebieg ćwiczenia Pomoce
1. Kalkowanie Usprawnianie poziomu graficznego Zadaniem ucznia jest przekalkować podany wzór i samodzielnie lub z pomocą podpisać obrazek z literami z ruchomego alfabetu. Wzór do kalkowania, np. bazie, ołówek papier, ruchomy alfabet.
2. Tworzenie sylab przez połączenie spółgłosek zmiękczonych przez "i" z samogłoską Przypomnienie i utrwalenie znajomości samogłosek i spółgłosek. Usprawnianie techniki czytania i pisania. Wytworzenie stereotypu ruchowego. Z rozsypanki dziecko wybiera jednakowo pokolorowane samogłoski i układa je z prawej strony, a spółgłoski z lewej. Czytanie sylab nowo utworzonych i ich analiza. Reedukator podkreśla samogłoski i w sylabie. Dziecko pisze sylaby bez oderwania ręki w zeszycie (całe linijki w zeszycie). Rozsypanka literowo-sylabowa zawierająca wszystkie samogłoski i spółgłoski zmiękczone przez "i": si, ci, ni, zi, dzi.
3. Uzupełnianie luk w tekście Ćwiczenia funkcji wzrokowych i cichego czytania ze zrozumieniem. Dziecko czyta po cichu tekst i uzupełnia luki, wpisując odpowiednie zmiękczenia. Tekst: Dzi..aj jest ładna pogoda. Jest ..epło. Małgo..a pój...e do lasu. .. Ja..a jest ..ekawa, czy w le..e zile..eją drzewa.
4. Śpiewanie piosenki z akompaniamentem instrumentów. Relaksacja, usprawnianie koordynacji słuchowo-ruchowej. Dzieci śpiewają piosenkę maszerując w miejscu i przygrywając na dowolnie wybranych instrumentach perkusyjnych. Komplet instrumentów perkusyjnych.
5. Pisanie ze słuchu. Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej. Utrwalanie prawidłowej pisowni (bazowanie na pamięci wzrokowej). Reedukator bardzo wyraźnie dyktuje tekst. Dziecko przed napisaniem dokonuje głośno analizy sylabowo- głoskowej trudniejszych wyrazów. Tekst jest w ćw. 3 (może być inny w miarę potrzeb).
6. Wypełnianie konturów. Podnoszenie poziomu graficznego. Ćwiczenia relaksacyjne, odprężające, zachęcające do dalszej pracy. Dziecko kreskuje kredkami odbity wcześniej wzór, wypełniając kontury. Reedukator podkreśla efektywność pracy. Przekalkowany wzór z ćw. 1.
7. Zadanie domowe. Utrwalenie. Podkreślić w tekście zmiękczenia przez "i". Tekst ze "Świerszczyka" lub inny ze zmiękczeniami.
               
     
 
Strona główna Opinie W sieci Downloads Publikacje E-learning E-sklep O stronie