Sąd nad Polską i sen o Polsce
w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza

mgr Iwona Pruś

Temat: Sąd nad Polską i sen o Polsce w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza.

Wymagania podstawowe:

    uczeń:
  • zna Pana Tadeusza A. Mickiewicza,
  • streszcza akcję i fabułę, wskazuje wątki główne i poboczne,
  • charakteryzuje bohatera zbiorowego.

Wymagania ponadpodstawowe:

    uczeń:
  • interpretuje Pana Tadeusza jako sąd nad Polską i sen o Polsce,
  • wskazuje i interpretuje konteksty historyczne,
  • omawia motyw wiosny, rolę natury.

TOK LEKCJI:

Wprowadzenie:

  1. Jak rozumiesz sformułowania sąd nad Polską i sen o Polsce?
  2. Pan Tadeusz łączy oba te spojrzenia na dawną Polskę.

Rozwinięcie:

    Sąd nad Polską.
  1. Oskarżenie dawnej szlachty o:
    a) dumę i pychę (Stolnik - poświęcił dla nich szczęście córki; bywał bezwzględny w kaptowaniu sobie szlachty i odrzucaniu niepotrzebnych
        już stronników; Jacek Soplica zabił Horeszkę; Gerwazy - zapamiętały w zemście),
    b) wynikające z dumy i pychy warcholstwo (Jacek nie znał granic swojej rozpasanej fantazji kawalerskiej; bójka w zamku sprowokowana przez
        Gerwazego),
    c) wiążąca się z nimi anarchia (brak autorytetu władzy; rozpędzanie sejmików - Jacek; serwis Wojskiego),
    d) łamanie prawa (bezkarność Jacka po zabiciu Stolnika; zajazd jako sposób dochodzenia swoich słusznych i wyimaginowanych praw; Protazy
        traktuje zamek jak własność Sopliców przed wyrokiem sądu; Sędzia gości u siebie Podkomorzego, co jest formą przekupstwa; Gerwazy zabija
        bezbronnego Płuta),
    e) przedkładanie prywaty nad interes publiczny (Gerwazy niszczy plan Robaka; Jacek strzela do Stolnika, gdy ten broni się przeciw Moskalom; Sędzia
        przyjmuje majątek Horeszki z rąk zaborcy),
    f) kłótliwość (księga V Kłótnia i księga VII Rada).
  2. Obrona:
    a) ekspiacja Jacka - odpokutował grzech pychy przez przyjęcie postawy absolutnej pokory; jest to symbol odrodzenia całego narodu,
    b) Polacy potrafią zrezygnować z zemsty i wybaczyć (umierający Stolnik przebacza Jackowi Soplicy; reakcja Gerwazego na spowiedź Jacka),
    c) Polacy kochają swój kraj (Tadeusz o litewskiej przyrodzie; udział Horeszki w wojnie o Konstytucję 3 Maja; reakcja szlachty na wieści o Napoleonie
        i polskim wojsku; koncert Jankiela; przywiązanie do tradycji - Soplicowo - centrum polszczyzny), a jednocześnie są gotowi go opuścić, gdy wymaga
        tego służba ojczyźnie (Jacek, Tadeusz, legioniści),
    d) solidarność w obliczu zagrożenia bytu narodowego (przekształcenie się zajazdu w bitwę z Moskalami).
    Sen o Polsce.
  1. Idealizacja przeszłości narodowej.
  2. Obraz szlacheckiego raju, w którym życie toczy się w harmonii z naturą, a historia nie jest siłą niszczącą.
  3. Mit kraju lat dziecinnych.
  4. Idealizacja natury.
  5. Humor osłabiający tragizm i zmieniający groźne wady w śmiesznostki.
  6. Nowoczesne idee wolności i równości (ucieleśnione w uwłaszczeniu chłopów przez Tadeusza i Zosię) jako kontynuacja tradycji.
  7. Brak zapowiedzi klęski wyprawy Napoleona na Moskwę.
  8. Optymizm.

Zakończenie:

  1. Sąd nad Polską przeradza się w sen o Polsce.
  2. Jak sądzisz, czemu to służy?
               
     
 
Strona główna Opinie W sieci Downloads Publikacje E-learning E-sklep O stronie