Chciałabym polecić wszystkim nauczycielom począwszy od klas pierwszym nieco inny sposób nauki ortografii - Ortofrajdę. Polega ona na przypisaniu literkom "ó, rz, ż, h, ch, u" stałych barw pozwalających na kojarzenie koloru z literą, co oddziałuje na pamięć wzrokową oraz powoduje trwałe zapamiętanie poprawnej pisowni wyrazów.
Moi uczniowie przy okazji poznawania liter: u, ó, rz, ż, h i ch nauczyli się wierszyka, który brzmi następująco: ó - różowe od dziś będzie, granatowe rz wszędzie,
ż - zielone niezawodnie, h brązowe bardzo modnie, wyjątki czerwone, ch i u czarnym posmolone.
Pisząc poszczególne wyrazy dzieci już głośno powtarzały: w wyrazie rzeka będzie kolor granatowy rzeka, w wyrazie żaba zielony itp. Na kolejnych zajęciach poznały, kto jest twórcą kolorowego wierszyka i nowego bezstresowego systemu nauki ortografii. Na poszczególnych lekcjach zetknęły się z grą komputerową "Ortofrajda". Dzięki niej przeniosły się do wielu innych miejsc w Polsce, w które z pewnością udał by się każdy uczeń. Tu wyruszyły z Ortofrajdkiem w wielką wyprawę po kolory. Spotykały na swej drodze Panią Czarną Ortografię. Wybierając odpowiedni kolor dla poszczególnych wyrazów, wędrowały po wielu ciekawych zakątkach naszej ojczyzny. I tak uczniowie zatknąwszy się kilka razy z wspaniałą grą komputerową opanowywały nawet nie wiedząc kiedy pisownię wielu trudnych wyrazów, których nauka tradycyjnym sposobem dla niejednego byłaby wręcz zmorą.
W maju wspólnie wybraliśmy się do zamkowej krainy ortografii, do Radzynia Chełmińskiego. Tu na parkingu dzieci przywitał "Krzyżak Ortofrajdy". Następnie wszyscy przebraliśmy się w stroje ortofrajdkowych rycerzy i udaliśmy się do zamku. Krzyżak przypomniał wszystkim jeszcze raz, na czym polega system kolorowej Ortografii. Potem rozwiązywaliśmy kolorowe dyktanda, układaliśmy kolorowe krzyżówki. Był także czas na zwiedzanie, poznanie minimuzeum Bractwa Zamku oraz poszukiwanie skrzyni ze skarbem. Każdy z uczniów był pasowany na rycerza Ortofrajdy a ja musiałam przyrzec, iż kolorową ortografię znam i będę ją stosować na zajęciach. Wierzcie nauka ortografii może być wspaniałą zabawą. W tym artykule każdy z was znajdzie jeszcze kilka ciekawostek na temat Ortofrajdy, które może zachęcą do jej zastosowania na zajęciach w szkole.
"Ortofrajda" jest więc systemem bezstresowego uczenia się i nauczania pisowni, metodą pamięciowo- wzrokową, której podstawą jest barwny zapis słowa, wynikający z przyporządkowania wybranym literom i połączeniom literowym stałych kolorów: ó koloru różowego, rz koloru granatowego, ż koloru zielonego, h koloru brązowego i szczególnym przypadkom pisowni koloru czerwonego. U i ch są w Ortofrajdzie czarne. System kolorowej Ortofrajdy polega na zastosowaniu sześciu kolorów, łącznie z czarnym. Taka ilość barw może być traktowana jako zespół sygnałów wzrokowych. Kolorowa ortografia adresowana nie tylko do dzieci, ale i dorosłych. Jest doskonałą metodę nauki dla osób ze specyficznymi trudnościami w opanowaniu poprawnej pisowni (np. dysortografia). Twórcą opisanego systemu dydaktycznego jest Lesław Furmaga. Pisarz dotknięty dysortografią doskonale rozumiał kłopoty i kompleksy dzieci ze szczególnymi trudnościami w opanowaniu pisowni. Tak więc stworzył dla nich z nauki ortografii wspaniałą kolorową zabawę. Jak każdy z nas wie istotną przyczyną błędów ortograficznych popełnianych przez dzieci i dorosłych jest nie tylko niedostateczna znajomość zasad pisowni, ale przede wszystkim nieuwaga i fonetyczny sposób pisania. Zapobiega temu przymuszenie ucznia do namysłu nad tym, jakiego koloru należy użyć do napisania wyrazu, na przykład:
góra (ó) (różowego), rzeka (rz) (granatowego), żaba (ż) (zielonego), bohater (h) (brązowego), róża, (ó) i (ż) (różowego i zielonego), pszczoła (sz) (czerwonego), kula i chomik (u oraz ch) (czarnego). "Wymuszanie" w ten sposób skojarzenia ortogramu z kolorem i zaznaczenie odpowiedniego koloru w miejscu ortogramu wyklucza popełnienie błędu ortograficznego w sposób mechaniczny i przekazuje barwny pod względem ortograficznym obraz słowa w pamięci wzrokowej. System eksponujący w grach, zabawach Ortofrajdy stale te same kolory (przypisane na zawsze poszczególnym ortogramom) pozwala podświadomie przyswajać prawidłową pisownię dzieciom już w klasie I i II, podobnie jak dzieci w wieku lat 1,5-3 uczą się podświadomie mówić przez w zasadzie bierne uczestniczenie w rozmowach starszych.
Malowane dyktanda "Ortofrajda"
Są one zupełnie inne od tych, które uczniowie spotykają w szkole. Uczestnicy tej zabawy dostają dowcipne, kolorowe łatwe do zapamiętania teksty. W tekstach tych ó, u, rz, ż, h i ch zastępują białe pola, które należy pokolorować odpowiednimi dla nich barwami. Sprawdzenie malowanych dyktand następuje przez przyłożenie do nich "magicznych sprawdzianów" z prawidłowo pokolorowanymi w swoich polach ortogramami, w otworach, których widoczne są rozwiązania "zagadek ortograficznych". Sprawdzianu takiego dokonują bardzo chętnie same dzieci, co stanowi finał zabawy. Jedno malowane dyktando koloruje trójka dzieci, aby nikt nie był odpowiedzialny za popełniane błędy. Staje się to zajęcie wspaniałą zabawą, okazją do dyskusji, jakim kolorem wypełnić białe pole w danym wyrazie.
Prof. dr hab. M. Bogdanowicz pisze, iż "Ortofrajdę" można uznać za metodę uczenia się, jak i nauczania ortografii. Rozwija ona integrację funkcji wzrokowych, słuchowych i motorycznych, a więc odwołuje się do uczenia polisensorycznego, najbardziej wskazanego podejścia w przypadkach trudności w uczeniu się.
|
