Temat: Czy ilustracja zawsze "ilustruje" tekst? - badamy związek reprodukcji W. Kotarbińskiego "Zjawa kobieca z harfą - Deszcz"
z wierszem B. Leśmiana "Dziewczyna" Cel ogólny: - wykazanie funkcjonalności współistnienia tekstu i obrazu;
- odczytywanie reprodukcji w jej funkcji dialogu z interpretowanym tekstem literackim
Cele operacyjne - uczeń: - rozróżnia elementy fantastyczne i realistyczne oraz rozumie ich funkcje w utworze plastycznym i literackim
- dostrzega i rozumie różnice wynikające z odrębności tworzywa artystycznego
- rozróżnia powierzchowną i wnikliwą interpretację łączenia ilustracji z tekstem
- rozpoznaje konwencjonalne i oryginalne środki wyrazu artystycznego
Metody pracy: - porównawcza - odwołanie się do poznanych dziel literackich i obrazów (np. Biblia i freski Michała Anioła, Treny J. Kochanowskiego i obraz J. Matejki "Kochanowski nad zwłokami Urszulki", opowiadanie "Ikar" J. Iwaszkiewicza i obraz P. Bruegla "Upadek Ikara")
- poszukująca - jak się mają względem siebie dwa dzieła z różnych dziedzin sztuki?
Formy pracy: praca indywidualna jednolita Środki dydaktyczne: - W. Bobiński, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy 3 gimnazjum. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000, s. 218-219.
- Antologia poezji polskiej XX wieku. TEDART, Warszawa 1993.
Przebieg lekcji- Co to znaczy "ilustrować" tekst? - nawiązanie do poznanych utworów powiązanych z obrazem.
- Wrażenia na temat obrazu "Zjawa kobieca z harfą - Deszcz":
- - w jakiej konwencji utrzymany jest obraz? - rozróżnienie elementów fantastycznych i realistycznych
- - czym umotywowany jest wybór obrazu i jakie sugestie z niego płyną - wykazanie podobieństw (podobieństwo postaci - zjawy, która manifestuje swoją
obecność przez dźwięk; mówienie o tym, co nierealne, o świecie fantastycznym, o przenikaniu się światów realistycznego i fantastycznego wyrażonym
przez kompozycję diagonalną; odczytanie intencji artysty - poetyzacja powszedniości)
- Odtworzenie recytacji wiersza "Dziewczyna" w interpretacji K. Kołbasiuka (taśma magnetofonowa).
- Analiza tekstu:
- - w jakiej konwencji jest utrzymany wiersz i czy konsekwentnie - od początku do końca?
- - jakie są elementy baśniowe i jaką pełnią funkcję? (poetycka postać dziewczyny, mur, antropomorfizowane młoty, cienie ludzi i młotów;
fantastyka w obrazowaniu głównie w sferze rytmiki (najbardziej czytelna) - dystych, ścisłe paralelizmy, powtórzenia;
schemat baśniowy - 12 braci podejmujących zadanie, wyzwanie, ruszających na poszukiwanie).
Narracyjność baśni najlepiej oddaje czas, aktywność, "dzianie się".
Fantastykę uzasadnia poeta zaraz na początku - chodzi o świat snów, marzeń, o penetrację świata i zaświatów. Rozrasta się baśń,
która w ostateczności zostaje zakwestionowana, jest umownym narzędziem mówienia o marzeniach i tęsknotach.- - o czym naprawdę mówi wiersz - o świecie snu, fantazji czy o sensie ludzkiego życia? - formułowanie wniosku.
- Przesłanie wiersza i obrazu. Propozycja notatki. Wiersz Leśmiana nie poetyzuje rzeczywistości, nie upiększa jej, ale pokazuje (akcentuje) ludzkie trudy i heroiczne zmagania w poszukiwaniu sensu życia. Mimo uderzających zbieżności obydwa dzieła są zupełnie odrębne w swym przesłaniu. Ich zestawienie na kartach podręcznika to dialog na temat "poetyzować czy nie".
- Zadanie domowe
Współczesna fantastyka i współczesne światy wirtualne - jak się manifestują plastycznie lub literacko i do jakich konkluzji prowadzą. lubPoetyzować czy nie? - pułapki impresyjnego oglądu świata.
|
