"Zainteresowania są to specyficzne nastawienia poznawcze i emocjonalne na przedmioty i zjawiska rzeczywistości. Im głębsze i bogatsze są zainteresowania dziecka, tym bardziej wzbogaca się jego życie psychiczne i rozwija jego osobowość".[1] Problem kształtowania zainteresowań technicznych zainteresował mnie, ponieważ w zreformowanej szkole rozwijanie i kształtowanie zainteresowań pełni szczególną rolę, bo przyczynia się do harmonijnego i wielokierunkowego rozwoju dziecka, a
"technika jako sztuka tworzenia nowych wartości dla potrzeb życia jest tak stara jak rodzaj ludzki. Pierwszym technikiem był pierwszy człowiek. W miarę jak człowiek się rozwijał, rosły jego potrzeby, rosła technika".[2] W dzisiejszych czasach trzeba coraz bardziej rozbudzać i kształtować zainteresowania techniczne dzieci. To pozwoli im nie tylko rozumieć zjawiska techniczne, lecz także lepiej się posługiwać odpowiednimi narzędziami i urządzeniami. W szkole dzieci muszą nabyć takich cech osobowości i osiągnąć taki stopień rozwoju funkcji psychicznych, który by im pozwolił nie tylko poznawać współczesną rzeczywistość, ale również ją zmieniać i tworzyć nową. Jako nauczycielka nauczania zintegrowanego postanowiłam odpowiedzieć na pytanie: w jakim stopniu systematyczna i zorganizowana praca dydaktyczno- wychowawcza szkoły wpływa na kształtowanie zainteresowań technicznych uczniów klasy III. Wyniki badań testowych, wyniki z przeprowadzonych obserwacji oraz wyniki ankiet, utwierdziły mnie w przekonaniu, iż praca dydaktyczno- wychowawcza nauczyciela może w ogromnym stopniu wpływać na rozwój zainteresowań technicznych, o czym świadczy wzrost wskaźnika poprawnych rozwiązań testowych (test 1 o 42,1%, test 2 o 20,8%, test 3 o 31, 3%, test 4 o 47,1%, test 5 o 42,6%). Ponadto przeprowadzone przeze mnie badania udowodniły, iż wzbogacenie treści przedmiotu technika powinna iść w kierunku widocznej intelektualizacji zajęć technicznych w sensie powiązania praktycznego działania z odpowiednia wiedza techniczną. Zabiegi nauczyciela powinny zmierzać do tego, aby cykl zajęć związany z danym tematem pracy obejmował nie samo wykonywanie przedmiotu i wyrabianie przy tym wskazanych przez program umiejętności technicznych, ale także zdobywanie przez uczniów zgłębionej pełnej wiedzy o zasadach konstrukcyjnych, prawidłowościach racjonalnego planowania, o materiałach i narzędziach oraz ogólnych zasadach działania technologicznego, itd. Poza tym doskonała znajomość treści programowych, umiejętność ich interpretowania stwarza możliwość wypracowania zakresu treściowego poszczególnych haseł programowych oraz stosowania w edukacji technicznej treści usystematyzowanych i uszczegółowionych. Tylko takie nauczanie daje lepsze rezultaty rozwijania i kształtowania zainteresowań technicznych uczniów. Wyniki badań potwierdziły także, iż dobór oraz stosowanie odpowiednich metod, form pracy oraz zadań technicznych zapewniających wielostronne aktywizowanie uczniów zapewnia wysoki poziom zainteresowań technicznych. Zasadniczym warunkiem wielostronnego zaangażowania uczniów w procesie dydaktycznym widzi współczesna dydaktyka w ścisłym powiązaniu z działaniem. Jest to możliwe przy odpowiednim doborze treści kształcenia z jednej strony, z drugiej zaś - przy stosowaniu różnych metod nauczania, mogących zapewnić uczenie się nie tylko przez przyswajanie gotowych wiadomości i odkrywanie nowych ale także przez "praktyczne działanie i przeżywanie określonych wartości, zwłaszcza społeczno-moralnych i estetycznych".[3] Na poziom zainteresowań technicznych nie pozostaje bez wpływu płeć uczniów. Na podstawie przeprowadzonego sondażu diagnostycznego mogłam stwierdzić, iż płeć wpływa na poziom zainteresowań technicznych. Ogólnie mogłam zauważyć, że chłopcy lepiej przyswajają treści techniczne od dziewcząt, chociaż w niektórych zadaniach testowych dziewczynki osiągnęły lepsze wyniki od chłopców. Wyniki badań ankietowych wykazały, iż na poziom zainteresowań technicznych ogromny wpływ ma środowisko rodzinne dziecka. Im lepsze warunki mieszkaniowe, wyposażenie mieszkania, odpowiednie miejsce dziecka w rodzinie oraz większa aktywność dziecka w rodzinie, tym poziom zainteresowań technicznych uczniów jest wyższy. Badania, które przeprowadziłam pozwalają mi na wysunięcie uwag natury ogólnej. W edukacji technicznej w klasie III należy zwracać większa uwagę na realizację zagadnień z takich dziedzin techniki, jak: | informacja techniczna | (czytanie schematów elektrycznych, znajomość
znaków wymiarowych), | | technologia wytwarzania | (kolejność czynności przy wykonywaniu zadań
wytwórczych, znajomość połączeń rozłącznych), | | urządzenia techniczne | (znajomość, obsługa, montaż i demontaż modeli
urządzeń technicznych). |
Podsumowując mogłam wysunąć stwierdzenie, iż efekty zajęć technicznych nie mogą być mierzone tylko stopniem opanowania umiejętności manualnych. Za bardziej istotne powinny być uznane rezultaty uzyskiwane w dziedzinie umysłowej sprawności uczniów, wyrażającej się coraz wyższym stopniem samodzielności i efektywności myślenia technicznego, jako podstawowego elementu zainteresowań technicznych. Wysunięte uwagi po przeprowadzonych badaniach nie wyczerpują - jak sądzę - wszystkich zagadnień związanych z rozwijaniem i kształtowaniem zainteresowań technicznych. Dowiodły jednak, mam nadzieję, że głęboka analiza zawartych w programie treści oraz konsekwentna ich realizacja stwarza możliwości osiągania znacznych wyników w rozwijaniu i kształtowaniu zainteresowań technicznych u dzieci w młodszym wieku szkolnym.
- [1] M. Przetacznikowa, G. Makiełło-Jarża, Psychologia ogólna, Warszawa 1977, WSiP.
- [2] R. Sośnicki, Rozmowy o technice, W-wa 1963, LSW, s. 11.
- [3] W. Okoń, Podstawy wykształcenia ogólnego, Warszawa 1967, Nasza księgarnia, s. 81.
|
