Działa tylko w IE - sorry!    
     

Przedmiotowy system oceniania

mgr Jan Spaulenok


Wprowadzenie

Ocenianie jest bardzo ważnym elementem procesu nauczania. Uświadomienie sobie tego faktu jest istotne w chwili, gdy przystępujemy do określenia szczegółowych kryteriów ocen z danego przedmiotu. W każdym momencie tej pracy nauczyciel nie może zapominać o wychowawczym aspekcie oceny, co wiąże się bezpośrednio z podmiotowością i indywidualizacją nauczania.

Ostatnie dwa terminy nabierają szczególnego znaczenia, jeśli odniesiemy je do pracy z wychowankami w ZPiSdN. Dominacja celów wychowawczych jest oczywista i wynika ze specyfiki naszej szkoły. Nie zmienia to jednak faktu, że realizacja programu nauczania jest głównym celem naszych działań i wiąże się ściśle z programem wychowawczym całej placówki.

Dokonując oceny wiedzy i umiejętności wychowanka musimy brać pod uwagę następujące uwarunkowania:

  • Dotychczasowy przebieg nauki
  • Problemy z adaptacją w nowych warunkach
  • Stopień demoralizacji
  • Opinie psychologa i pedagoga.

W przypadku naszej szkoły bardzo pomocny jest podział ocen ze względu na rolę, jaką odgrywają w procesie dydaktycznym i wychowawczym.

  • Ocena rozpoznawcza - określa stan wiedzy i umiejętności ucznia na początku cyklu kształcenia.
  • Ocena bieżąca - służy diagnozowaniu postępów w trakcie procesu nauczania.
  • Ocena diagnostyczna - umożliwia odnalezienie przyczyn i zakresu trudności przy realizacji programu.
  • Ocena końcowa - pozwala na określenie stopnia realizacji pod koniec każdego etapu kształcenia.

Oceny są informacją dla ucznia, jego opiekunów oraz dla nauczyciela. Mogą być dla ucznia bodźcem do dalszej pracy lub zniechęcić go do nauki. Dlatego ważna jest w tym momencie odpowiedź na pytanie: czy stopień realizacji programu ma być jedyną miarą oceny, czy też powinniśmy traktować ocenę jako środek motywowania.

Specyfika nauczania w naszej szkole sprawia, że motywacyjny charakter oceny nabiera wielkiego znaczenia. Uczniowie mniej zdolni i z dużymi zaległościami w wiedzy i umiejętnościach z wielkim trudem osiągają minimalne postępy. Ocena tych postępów powinna więc uwzględniać włożoną pracę i zaangażowanie. Może to być forma nagrody za już podjętą próbę i mobilizacja do podejmowania dalszych kroków. Działania tego typu muszą być jawne i utrzymane w rozsądnych granicach. Nie można bowiem doprowadzić do dezorientacji i w konsekwencji do zniechęcenia wśród uczniów zdolniejszych.

Szczegółowe kryteria ocen z języka polskiego w klasach I-III gimnazjum

Przy ustalaniu okresowej i rocznej oceny wiedzy i umiejętności ucznia przedmiotem rozważań winny stać się następujące aspekty:

  • Samodzielne wypowiedzi pisemne - starannie sprawdzone, omówione i zrecenzowane przez nauczyciela.
  • Prace pisemne zlecone do realizacji w grupie internackiej.
  • Sprawdziany wiadomości i umiejętności z gramatyki, ortografii oraz słownictwa.
  • Wypowiedzi ustne na podstawie tekstów literackich, filmów, wiedzy o języku i własnych przemyśleń.
  • Głośne czytanie utworów poetyckich i fragmentów prozy.
  • Stopień aktywności na lekcji.
  • Systematyczność oraz staranność prowadzenia zeszytów przedmiotowych.

Kryteria oceny prac pisemnych

Dla zwiększenia obiektywizmu w ocenianiu, można metodę opisową zastąpić punktową. Ortografia nie dyskwalifikuje pracy.

  1. Temat i jego zrozumienie
    • Całkowita zgodność treści wypracowania z tematem - (5p)
    • Treść zgodna z tematem mimo drobnych odstępstw - (4p)
    • Częściowa zgodność treści z tematem - (3p)
    • Częściowa zgodność z tematem, występują dygresje z nim nie związane - (2p)
    • Praca niezgodna z tematem - (0p)
  2. Zawartość merytoryczna wypracowania
    • Pełny twórczy stopień wyczerpania tematu, treść wykracza poza program - (10p)
    • Pełny zakres wiadomości rzeczowych określonych tematem, dojrzałość myśli - (8p)
    • Zadawalający stopień wyczerpania tematu, lektura podstawowa, myśli i sądy poprawne - (6p)
    • Niepełny stopień wyczerpania tematu,wiadomości rzeczowe powierzchowne, błędy rzeczowe - (4p)
    • Minimalny stopień wyczerpania tematu, błędy rzeczowe, płytkość myśli - (2p)
    • Praca nawet w połowie nie wyczerpuje tematu, brak wniosków i uogólnień - (0p)
  3. Forma pracy
    • Nietypowy, twórczy pomysł kompozycyjny - (5p)
    • Przejrzysty zamysł całości - (4p)
    • Kompozycja poprawna, ale schematyczna - (3p)
    • Wyuczona kompozycja, brak proporcji pomiędzy poszczególnymi częściami pracy - (2p)
    • Brak świadomej kompozycji, wstęp i zakończenie słabo rozwinięte - (1p)
    • Brak zamysłu kompozycyjnego, chaos - (0p)
  4. Poziom językowy
    • Zupełna poprawność stylistyczna, gramatyczna i ortograficzna, bogate słownictwo - (15p)
    • Styl poprawny, jasny, zrozumiały; bogate słownictwo, brak błędów językowych i podstawowych ortograficznych - (12p)
    • Poprawne słownictwo, drobne błędy w stylu i składni, możliwe podstawowe błędy ortograficzne - (10p)
    • Styl i język komunikatywny, dopuszczalne braki stylistyczne, ubogie słownictwo i składnia, brak poprawności ortograficznej - (8p)
    • Styl zawiły, rozwlekły, ubogie słownictwo i składnia, błędy gramatyczne i ortograficzne - (6p)
    • Tekst mało komunikatywny, ubogie słownictwo, liczne błędy gramatyczne i ortograficzne - (4p)
  5. Wygląd zewnętrzny pracy
    • Praca napisana czytelnie, akapity i odstępy logiczne - (5p)
    • Praca czytelna, drobne usterki graficzne - (4p)
    • Praca czytelna, forma mało estetyczna, kłopoty z akapitami - (3p)
    • Słabo czytelne pismo, kłopoty z akapitami - (2p)
    • Praca nieestetyczna, nieczytelna, pokreślona - (1p)

    Punktacja:
    1. stopień celujący ..........................40 - 38 pkt.
    2. stopień bardzo dobry ...................37 - 34 pkt.
    3. stopień dobry ............................. 33 - 28 pkt.
    4. stopień dostateczny ................... 27 - 22 pkt.
    5. stopień dopuszczający .............. 21 - 16 pkt.
    6. stopień niedostateczny ..............15 - i poniżej

Kryteria ocen ze sprawdzianów wiedzy i umiejętności

  • Stopień celujący - wiedza wykraczająca poza program
  • Stopień bardzo dobry - materiał programowy vStopień dobry i poniżej - osiągnięcia konieczne

Punktacja w procentach:

  1. stopień celujący….........................100% - 94%
  2. stopień bardzo dobry....................93% - 85%
  3. stopień dobry..................................84% - 74%
  4. stopień dostateczny..................... 73% - 55%
  5. stopień dopuszczający................. 54% - 44%
  6. stopień niedostateczny.................43% - i poniżej

Kryteria oceny wypowiedzi ustnych

  1. Stopień celujący - uczeń zna treść i problematykę utworów literackich, potrafi znaleźć związek utworu z epoką, w której powstał, potrafi wskazać wartości uniwersalne, zna cechy gatunków literackich, umie wskazać środki stylistyczne, wiedzą wykracza poza program.
  2. Stopień bardzo dobry - uczeń zna treść utworów zawartych w programie, wskazuje ich problematykę, zna cechy gatunków literackich, umie wskazać środki stylistyczne, samodzielnie wyciąga wnioski i tworzy uogólnienia, potrafi zastosować wiedzę w praktyce.
  3. Stopień dobry - uczeń zna treść utworów literackich, potrafi wskazać główne problemy, umie wskazać rodzaj i gatunek literacki, przy pomocy nauczyciela wskaże środki stylistyczne, poprawne słownictwo i logika wypowiedzi.
  4. Stopień dostateczny - uczeń zna treść utworów z podstawy programowej(autor, tytuł, gatunek), recytuje 1 utwór z pamięci, podstawowa wiedza z nauki o języku, czyta tekst ze zrozumieniem (przy pomocy nauczyciela), czasami prezentuje własne myśli.
  5. Stopień dopuszczający - pobieżna znajomość treści utworów zawartych w podstawie programowej, uczeń odtwarza argumenty podane przez innych, umie opowiedzieć treść filmu, umie odwzorować praktyczne zastosowanie wiedzy w praktyce.
  6. Stopień niedostateczny - uczeń nie zna treści utworów literackich, nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi powtórzyć użytego przez innych argumentu, nie zna podstawowych pojęć.

Kryteria oceny poprawności czytania

  • Stopień celujący - uczeń czyta; wyraźnie, płynnie, uwzględnia znaki przystankowe, tempo właściwe dla danego rodzaju tekstu, oddaje charakter postaci szczególną intonacją barwą głosu
  • Stopień bardzo dobry - uczeń czyta; wyraźnie, płynnie, uwzględnia znaki przystankowe, tempo właściwe dla danego rodzaju tekstu.
  • Stopień dobry - uczeń czyta; wyraźnie, płynnie, uwzględnia znaki przystankowe.
  • Stopień dostateczny - uczeń czyta; wyraźnie, wolne tempo.
  • Stopień dopuszczający - uczeń czyta; wyraźnie, niektóre wyrazy sylabizuje.
  • Stopień niedostateczny - uczeń sylabizuje.

Kryteria oceny aktywności uczniów na lekcji

  • Stopień celujący - uczeń sporządza materiały pomocnicze wykorzystywane w czasie lekcji, proponuje działania wykraczające poza program.
  • Stopień bardzo dobry - uczeń wpływa na większą aktywność całej klasy, przejmuje inicjatywę i ją realizuje, ma pomysły i chętnie się nimi dzieli.
  • Stopień dobry - uczeń powierzone zadania wykonuje samodzielnie, czynnie uczestniczy w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela.
  • Stopień dostateczny - uczeń współpracuje z grupą w realizacji zadania przy wsparciu nauczyciela.
  • Stopień dopuszczający - uczeń jest biernym uczestnikiem zajęć i przeszkadza w ich prowadzeniu.
  • Stopień niedostateczny - uczeń blokuje aktywność innych, nie włącza się w realizację zadań.

Kwalifikacja błędów ortograficznych

  1. Błędy podstawowe
    • Pisownia wyrazów z: ó-u, rz-ż, ch-h.
    • "Nie" z czasownikami, rzeczownikami, przymiotnikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami.
    • Wielkie i małe litery.
    • Pisownia wyrazów z: en, em, on, om, ę, ą .
    • Pisownia zakończeń wyrazów: -ji, -ii, -i.
    • Pisownia partykuły - by.
  2. Błędy drugorzędne
    • Pisownia "nie" imiesłowami i przysłówkami
    • Pisownia przedrostków: z- / s- / -wz / -bez / -nad / -roz / -ob.
    • Pisownia z łącznikiem i bez łącznika.
    • Pisownia zakończeń wyrazów : -ski, -cki, -dzki, -stwo, -ctwo, -dztwo.
    • Pisownia wyrazów obcych.
    • Pisownia skrótowców i skótów.
    • Przenoszenie wyrazów.

Osiągnięcia konieczne w zakresie odbioru tekstów kultury, kształcenia językowego oraz samokształcenia zawiera program nauczania "Stentor 2 - Kto czyta nie błądzi", nr DKW-4014-143/99. Odnoszą się one do uczniów kończących poszczególne klasy. Nauczyciel pwinien również wykorzystać "Podstawę programową" i standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum. Informacje te powinny zostać podane uczniom na początku każdej klasy.

Podstawą opracowania przedstawionego systemu oceniania były:

  • Wewnątrzszkolny system oceniania.
  • Statut szkoły.
  • Podstawa programowa.
  • Program nauczania, "Stentor 2 - Kto czyta nie błądzi" DKW-4014-143/99.
  • Własne doświadczenia w pracy pedagogicznej.