Chcemy przedstawić i przybliżyć portret zbiorowy i indywidualny polskiej kobiety na przestrzeni ostatnich stu lat. Wiek XX pośród innych nazwań, określeń i charakterystyk, które już dzisiaj są mu przypisane i które przypisane mu jeszcze zostaną na pewno można nazwać wiekiem kobiet. W rankingu stu najważniejszych kobiet znalazła się tylko jedna Polka Maria Skłodowska-Curie. Ten fakt stał się pretekstem do przypomnienia innych wybitnych nazwisk, choć może mniej uznanych. Może wiąże się to ze specyfiką polskich dziejów w XX stuleciu, tak odmiennych od historii innych państw zarówno w Europie jak i poza oceanem. Posłużmy się cytatem zamieszczonym w "Kronice kobiet": "podczas, gdy Angielki, Niemki, Francuzki czy Amerykanki walczyły o swoje prawa - Polki toczyły zaciekły bój o przetrwanie. Kiedy angielskie sufrażystki demonstrowały na ulicach Londynu lub wiecowały w Hyde Parku wymachując parasolkami, a w Ameryce zdobywano prawa wyborcze dla kobiet, w Polsce trwała niewola, tym sroższa, bo przypieczętowana klęską powstania styczniowego. Kiedy podnosiły problem szkoły koedukacyjnej - w Polsce walczono o nauczanie języka ojczystego. W tej sytuacji bój o Polskę toczył się na progu każdego domu, kiedy to kobieta-matka broniła swoje dzieci przed wynarodowieniem. Jest rok 1910 sędziwa już Maria Konopnicka pisze "Rotę", a wcześniej Eliza Orzeszkowa tworzy powieści patriotyczne. Rok 1918 to przyznanie praw wyborczych kobietom polskim, które coraz wyżej były cenione i docenianie. W życiu literackim dały się poznać wybitne indywidualności: Gabryjela Zapolska, Zofia Nałkowska, Pola Gojawiczyńska, Maria Kuncewiczowa, Maria Dąbrowska. Osobliwe talenty pojawiają się w poezji: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowicznówna (przez wiele lat osobista sekretarka Józefa Piłsudskiego). Poezja Pawlikowskiej zachwyca do dziś.
Zaistniały po wojnie polityczny porządek pojałtański miał swoje wyraźne odzwierciedlenie również w życiu kobiet polskich. Obraz polskiej kobiety pierwszych lat po wojnie i okresu PRL-u, to z jednej strony przykład dysydentki, opozycjonistki z drugiej strony to przykład tysięcy kobiet zajętych dziełem odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych. Uchwalona w 1952 roku konstytucja nadal nadawała kobietom pełnię praw obywatelskich, ale należy sobie uzmysłowić, że jednocześnie w tym samym czasie w okresie reżimu stalinowsko-bierutowskiego, więzienia i obozy pracy zapełnione były tysiącami niepokornych Polek.
Piosenka: "Anno" Dalsze lata 1956, 1968, 1970 i 1976 wreszcie 1980 i 1981 - są dzisiaj ogólnie znanymi, bardzo ważnymi datami w najnowszych dziejach Polski. W dzieje te wpisane zostały również losy polskich kobiet np. Anny Walentynowicz jednej z pierwszych działaczek wolnych związków zawodowych i inicjatorek powstania "Solidarności". Poważne przemiany polityczne przyniósł znamienny dla całej Europy rok 1989 rozpoczynający transformację ustrojową. W pierwszych wolnych wyborach kobiety zajęły 45 miejsc w parlamencie i 8 w senacie. Na przełomie lat 80/90 Ewa Łętowska pełniła funkcję rzecznika praw obywatelskich w 1991 roku Alicja Grześkowiak została wice marszałkiem senatu. Inne ważne funkcje pełniły Ewa Spychalska, Małgorzata Niezabitowska, Hanna Suchocka, Hanna Gronkiewicz- Waltz. Piosenka: "Więc chodź pomaluj mój świat" Z plejady wybitnych indywidualności w dziedzinie plastyki, znanych nie tylko w kraju wymienić należy Marię Jaremę, Magdalenę Abakanowicz. W dziedzinie kina Krystynę Jandę, Agnieszkę Holland, Barbarę Sass, Magdalenę Łazarkiewicz. W muzyce Agnieszkę Duczmal, Teresę Żylis-Gara. Literatura przynosi nagrodę Nobla dla Wisławy Szymborskiej, ale uznawane i doceniane są w Europie Ewa Lipska, Julia Hartwig, Urszula Kozioł, Halina Poświatowska. W sporcie niekwestionowaną królową polskiego sportu jest Irena Szewińska, Krystyna Chojnowska-Listkiewicz, Wanda Rutkowska, Renata Mauer. Piosenka: "Nie płacz, kiedy odjadę" Kobieta to temat rzeka. Jej psychika to wielki ciemny las. Wielu zbłądziło w nim śmiałków. Złośliwi twierdzą, że kobiety mają charakter, ale codziennie inny. Inni jeszcze, że szczęście jest kobietą. Kobiety romantyczne, kobiety fatalne, bohaterki, wspaniałe, mądre, dzielne, kapryśne, złośliwe i bardzo skomplikowane. Nie sposób przywołać wszystkich wizerunków stworzonych przez literaturę i życie. Pamiętajmy, że to one tworzą życia czar i ziemię zmieniają w raj. Wiersz na tle "Koncertu włoskiego" J. S. Bacha
Mimo tak wielkiej płci naszej zalety my rządzim światem a nami kobiety - tak mówił poeta i biskup Ignacy Krasicki. Kobiety mają swój udział w dramacie świata. Potrafią czarować i zabijać, kochać i mścić się, płakać i drwić. Przez kobietę weszło w świat i naturę ludzką Zło i Dobro. Oddajmy im cześć według owoców ich trudu. Piosenka pt. "Bo jesteś ty..." One uczą nas miłości, która... jest spontanicznym, bezinteresownym czynieniem miłości, tak samo jak słońce jest spontanicznym, bezinteresownym promieniowaniem słoneczności. Słońce jest słońcem w świecie heliosowym, miłość jest słońcem w świecie księżycowym. Słońce jest słońcem w świecie jasności, miłość jest słońcem w świecie ciemności. To ona przywraca powietrzu barwę i ustanawia ład. To dzięki niej z popiołów, zgliszcz i mgły wstaje świat. Piosenka pt. "Gdzie ci mężczyźni..." lub "Zamienię cię na lepszy model" Cały program (z wyjątkiem ostatniej piosenki) wykonują chłopcy. |
