"Ż" piszemy w wielu wyrazach polskich i zapożyczonych, mimo braku wymiany:

 

jeżyna

zboże

wieża

żaglówka

żółty

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

"Ż" piszemy w partykule:

 

- ŻE, - Ż

gdyż

któż

bądźże

cóż

 

Któż to był? I cóż chciał?

Czyżby coś zrobił ? Skądże, zwiał !

 

"Ż" piszemy po spółgłoskach:

 

N, L, Ł, R

 

Oranżada

Branża

Rewanż

Odwilż

Lżejszy

Łżeć

Żorżeta

Sierżant

 

Przyszła odwilż, lżejszy mróz. Wcale nie łżę, wiosna już.

Inżynier z branży kupił oranżadę.

Sierżant w oberży siedział i o szarży nie wiedział.

 

 

"Ż" piszemy

w zakończeniach -"AŻ" -"EŻ" rzeczowników rodzaju żeńskiego:

 

sprzed

odzi

młodzi

grabi

 

Grupa młodzieży przygotowała kiermasz odzieży.

 

WYJĄTKI !

potwarz

twarz

macierz

 

"Ż" piszemy, gdy:

w innych formach danego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na :

 

G,DZ, H Z, Ź, S

 

potężny - potęga

nosorożec - róg

mrożonka - mróz

obrażać - obraźliwy

drużyna - druh

pieniężny - pieniądz

odważny - odwaga

 

Odważny nosorożec ważył się na wadze.

 
Ż!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ramki uzupełnij kojarzącymi się z zasadami rysunkami!

 

Ż

 

Dyktando ? Uzupełnij je!

 

Zajrzyj do słownika ortograficznego!

 

 

W klasie zapanowała cisza, nie mącił jej ....aden najl....ejszy szmer.

Wszystkich sparali.....owała wiadomość przekazana przez wychowawczynię.

Właśnie do ich klasy miał przybyć dziennika.... i przeprowadzić wywiad na temat przest....egania Kodeksu Ucznia.

Mieli wypowiadać swoje uwagi i spostrze....enia i w ten sposób przyczynić się do powstania reporta....u życia szkoły.

Dziewczyny najbardziej interesowało, czy telewizja też przyjedzie.

Na wszelki wypadek usiłowały dokonać przeobra....enia swego wyglądu i choć w przybli....eniu upodobnić się do gwiazd filmowych.

Swym entuzjazmem zarażały chłopców tak, że niektó....y zdecydowali się na ostrzy....enie włosów.

Przyjazd dziennikar....a przyspo....ył klasie nie tylko sławy, ale i kłopotów.

Nale....ało ....etelnie przygotować się do spotkania i doło....yć wszelkich starań, aby nic nie zbu....yło ustalonego po....ądku.

 

 

 

 

 

 

RZ !

PISZEMY , GDY :

 


1.wymienia się na r

RZ -R

 


2.występujew zakończeniach: - mistrz , - mierz

w zakończeniach: - arz, - erz

w rzeczownikach rodzaju męskiego, np.

kuchmistrz

woltomierz

murarz

fałszerz

UWAGA! Wyjątki:

- AŻ, - EŻ

w rzeczownikach rodzaju męskiego obcego pochodzenia:

bagaż, bandaż, garaż, instruktaż, kolportaż, masaż, montaż, pejzaż,

reportaż, sabotaż, straż, stelaż, wernisaż, witraż

 

papeż,jeż, łupież,

 


3.występuje po spółgłoskach:

 

P B - T D - K G - CH - J - W

 


UWAGA! Wyjątki :

 

- kształt, bukszpan, kszyk (ptak)

pszczoła, pszenica

piegża, gżegżółka (ptak), Mojżesz

 

-        "ż" po "d" po przedrostkach "od"- np. odżywić

 


4.występuje w wyrazach z "rz" niewymiennym, np.:

burza, rzadki, jarzyna, porzeczka, kurz, rząd

RZ

Dyktando ? Uzupełnij je !

 

 

Zajrzyj do słownika ortograficznego!

 

 

Piękna, złota jesień niepostrze....enie zbli....ała się do końca. Liście przybrały brunatny kolor, tylko pojedyncze egzempla....e pyszniły się jeszcze dawną barwą ....ółcią i czerwienią. W purpu....e zachodzącego słońca....ęsa pokrywająca staw mieniła się szmaragdowo. Uliczni handla....e zachwalali swoje towary rozło....one na prymitywnych straganach. Ka....dego dnia pejza.... parku ulegał nieko.....ystnej zmianie. Spi....owe ....eźby go....ej wyglądały w blasku słońca niż w wieczornym świetle latarni. Julia bardzo lubiła ten cichy zakątek miasta, z dala od hałasu i gwaru. Przeje....dżające tramwaje nie mąciły ciszy, z ....adka pokazywał się jakiś przechodzień.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ó !

LITERĘ "ó" PISZEMY , GDY:

 


1.    wymienia się na :

Ó :O A E

popiół - popioły

przód - przody

siódmy - siedem

piórko - pierze

wrócić - wracać

mówić - mawiać

2.    w zakończeniach - ów:

-        nazw miejscowych, np.: Kraków, Gorzów

-        dopełniacza l. mn. rzeczowników r. m., np.: chłopców, obiadów

3.    w zakończeniach - ówka

np.: klas - ówka, żar - ówka

UWAGA ! Zapamiętaj wyjątki !

zasuwka skuwka okuwka

 


4.    w zakończeniach - ówna rzeczowników r. ż. Utworzonych od nazw r. m., np.: stolarz - ówna, Nowak - ówna

5.    wyjątkowo na początku wyrazów:

ów, ówdzie, ówczesny, ósmy, ósemka

 


6.    w wielu wyrazach mimo braku wymiany, np.:

córka, jaskółka, kłótnia, różnica, próba

mózg, wkrótce, równy, szczegół, ogół, krótki

 


7. na początku wyrazów "Ó" nie występuje ! ZAPAMIĘTAJ !

U !

PISZEMY

 

1.na początku i na końcu wyrazów:

 

Na rogu ulicy jest urząd pocztowy.

 

2.w czasownikach czasu teraźniejszego z cząstką - uj - zakończonych na :

- uję, - ujesz, -uje, - ujemy, - ujecie, - ują

 

To już znacie - za - óje dostaje się dwóje!

 

3.w przyrostkach:

- un, - unka, - unek, - ulec

 

Opiekun ofiarował opiekunce podarunek!

 

 

- w zdrobnieniach:

- uchny, -utki

-uchna, - unia, - usia

- uszek, - uszka, - uszko

 

Mamusia i córunia kupują ładniutkie ciuszki.

 

- w zgrubieniach:

- ur, - uch, - us

Ten kocur to stary uparciuch i dzikus!

 

PAMIĘTAJ! Zasady uzupełnij rysunkami!

CH !

PISZEMY:

1.gdy wymienia się na "SZ":

CH :SZ

ucho - uszko

suchy - susz

głuchy - głusza

Głucha ropucha zawołaładucha.

 

2.na końcu wyrazów:

dach, gmach,strach, zuch, groch

Taki gmach, że aż strach!

WYJĄTEK! DRUH !

 

3.po literze "S":

schron

schody

wschód

Po schodach schodził p. Schab, miał pecha, no i spadł!

 

4.w wyrazach z cząstką "arch" :

architekt

archeologia

monarchia

anarchia

5. w wielu wyrazach mimo braku wymiany czy zasady wyjaśniającej pisownię:

Chełm, Chęciny, Chiny, Chorwacja

chichot, kocham, chryzantemy, chciwy, chart (pies), chustka

H !

Piszemy:

1.kiedy w innych formach danego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na:

H :G, Ż,Z, DZ

 

Wahać się - waga

Druh - drużyna

Błahy - głazen

Wataha - watadze

 

2.w cząstkach rozpoczynających wyrazy:

HIPO - hipoteka, hipoteza,hipokryta, hipochondryk

HIPER - hipermarket, hiperbola, hiperinflacja

HYDRO - hydrofor, hydroterapia, hydroplan

 

3.w wielu wyrazach, które warto zapamiętać:

H - na początku wyrazów:

haft

hak

hałas

hamulec

handel

hańba

harcerz

hasło

hełm

herbata

higiena

hotel

honor

huśtawka

humor

heroizm

 

H - w środku wyrazów:

alkohol

błahy

czyhać

ohyda

wahadło

wehikuł

filharmonia

inhalacja

rehabilitacja

bohater

Podhale

Mahomet

Wejherowo

Sahara

Teheran

Wilhelm

 

 

H - w nazwach własnych:

Halina

Helena

Henryk

Hilary

Homer

Hades

Hamlet

Hel

Hiszpania

Holandia

Hawaje

Helsinki

Hamburg

Haga

Himalaje

Hiroszima